Historia
Historycznie obszar dzisiejszej gminy Bobrowice wchodził w skład Ziemi Krośnieńsko – Gubińskiej, która odegrała ważną rolę w kształtowaniu się polskiej państwowości. W okresie wczesnego średniowiecza (przełom VII i VIII wieku) Ziemia Krośnieńsko – Gubińska stanowiła teren przejściowy, przez który przebiegała granica pomiędzy zamieszkałymi na zachód od Bobru – Łużyczanami, a Dziadoszanami zajmującymi pozostałą część obecnego powiatu. Teren pogranicza warunkował powstanie systemu grodów obronnych, których skupienie stanowiły granice plemienne, a ich usytuowanie wyznaczały linia Odry i Bobru (Krosno, Gostchorze, Tarnawa). Istnieje przypuszczenie, że kompleks grodów krośnieńskich stanowił północne zakończenie tzw. Wałów Śląskich, ciągnących się na przestrzeni blisko 130 km od Studzianek po Niwiska. Składały się one z trzech linii wałów i fos o łącznej szerokości ok. 45 m i wysokości dochodzącej miejscami do 1 m. Linia tych umocnień nie zachowała się na Ziemi Krośnieńsko – Gubińskiej.
W okresie budowania państwa polskiego grody krośnieńskie odegrały decydujące role podczas walk Mieszka I z Bolesławem Czeskim w 990 r. W wyniku tego konfliktu zbrojnego książę piastowski opanował Śląsk – rzeka Bóbr stanowiła granicę z Łużyczanami, a po utracie niezawisłości przez Łużyce – z Brandenburgią i następnie Saksonią. W owym okresie Krosno jako dogodna przeprawa stanowiło ważną twierdzę graniczną przy ujściu Bobru do Odry. Wielokrotnie podążały tędy niemieckie wyprawy pragnąc przekroczyć Odrę w zwężeniu pradoliny, podczas panowania Bolesława Chrobrego, Mieszka II i Bolesława Krzywoustego. Po śmierci Krzywoustego w 1138 r. Ziemia Krośnieńska wraz z całym Śląskiem przeszła pod panowanie jego najstarszego syna Władysława, zwanego Wygnańcem. Od 1201 r. kasztelania Krośnieńska przeszła w ręce Henryka Brodatego, który położył duże zasługi dla rozwoju Krosna.
Z bezdzietną śmiercią Henryka XI Głogowskiego (1476) skończyło się panowanie piastowskie na tym terenie, a pretensje do Ziemi Krośnieńskiej zgłosili brandenburscy Hohenzollernowie, którzy weszli w jej posiadanie na mocy zawartego w 1482 r. pokoju i przyjęli tytuł książąt śląskich w Krośnie. W ten sposób na kolejne wieki Ziemia Krośnieńska przeszła pod panowanie państwa pruskiego, zaś w wieku XX w skład III Rzeszy niemieckiej. W dniach 15 – 20 lutego 1945 r. tereny dolnego Bobru zajęte zostały przez wojska I Frontu Ukraińskiego.
Obszar gminy, zajmujący zachodnią część Wzniesień Gubińskich oraz odcinek Doliny Dolnego Bobru, charakteryzuje się dość ubogim stanem zachowanego dziedzictwa kulturowego. Wynika to z uwarunkowań historycznych i przyrodniczych tych terenów. Wysoki stopień ich zalesienia, stosunkowo niskiej jakości gleby oraz przygraniczne położenie – nie sprzyjały rozwojowi osadnictwa. Jedynym, znaczącym przykładem średniowiecznego rozplanowania jest układ dawnej osady w Bobrowicach, który łącznie z narastającymi w późniejszych czasach układami Nowego Miasta i Przedmieścia Krośnieńskiego – bezwzględnie należy zachować przy planowaniu rozwoju wsi. Poza zabytkowym układem Bobrowic na uwagę zasługują obiekty wpisane do rejestru zabytków. Są to: kościół parafialny p.w. Podwyższenia Krzyża Św. w Bobrowicach wzniesiony jako zbór ewangelicki w latach 1853 – 1857 na miejscu kościoła o metryce średniowiecznej, a także zabudowa mieszkalna (4 budynki wpisane do rejestru zabytków); kościół filialny w Janiszowicach (nr rej. 728), gotycki, XIV w. rozbudowany w 2 poł. XVII w., wieża przebudowana w 2 poł. XIX w. Przy kościele zlokalizowany jest cmentarz z 2 poł. XIX w. (nr rej. 3294); Kościół filialny w Tarnawie Krośnieńskiej wzniesiony jako zbór ewangelicki w 1713 r. (nr rej. 2131).
Pewne walory kulturowe posiada także zabudowa Bronkowa, Dachowa, starej części Dychowa, Dębów i Strużki. Fragment doliny Bobru od południowej granicy aż po Dychów oznaczony został w planie zagospodarowania przestrzennego województwa – jako obszar chronionego krajobrazu kulturowego.
W rejonie 14 jednostek osadniczych stwierdzono istnienie osadnictwa wczesnodziejowego i średniowiecznego. Łącznie rozpoznanych zostało 150 stanowisk archeologicznych. W gminie jest 16 wsi oraz 2 przysiółki (Brzezinka, Kołatka, Prądocinek). Rodowód średniowieczny ma 13 wsi. Przeważa typ ulicówki i ulicówki z placem (8), pozostałe jednostki to: wielodrożnice – 5, owalnice – 2, rzędówki – 2, widlica – 1. Z ewidencji skreślona została wieś Czeklin – fizycznie już nie istnieje. Była to wieś o rodowodzie średniowiecznym, ulicówka. W 1801 r. liczyła 144 mieszkańców.
Być może istniały tu już stałe osady, o których najstarszym pisanym źródłem jest „Zapiska karolińska” zwana „Geografem bawarskim”, w której wśród wielu wymienionych plemion jest wymienione plemię Dziadoszan (łac. Dadodesani) ze sporą jak na ówczesne warunki liczbą 20-u grodów (łac. civitates) . Gród plemienny powstał prawdopodobnie w centralnym punkcie zwanym przez miejscową ludność posługującą się językiem łużyckim „Mokŝnna” (Mokŝyna) czyli „ mokrzyna”. Ślady tej nazwy przetrwały do lat 30-tych XX wieku w nazewnictwie jednej z ulic Bobrowic („Magschinenstrasse”, cyt. E.Blunck, Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg, Die Kunstdenkmäler der Kreises Crossen) oraz na jednej z map z 1873 roku.
Po umocnieniu się Piastów na tym terenie Bobrowice i okoliczne ziemie wchodzą w skład kasztelanii krośnieńskiej a następnie Księstwa Krośnieńskiego Znaczącą postacią tego okresu jest Henryk Brodaty, który zapisał się znacząco dla tych ziem dbając o ich rozwój gospodarczy i gdzie też dokonał swego żywota umierając na zamku krośnieńskim 19 marca 1238 roku. Ziemia Bobrowicka i Krośnieńska przechodzi przez wiek XIV i XV burzliwe dzieje łączące ją z losami piastowskiego i czeskiego Śląska. Wtedy też Bobrowice pojawiają się po raz pierwszy w dokumencie hołdu lennego z 9 maja 1329 złożonego przez Henryka IV księcia śląskiego i głogowskiego we Wrocławiu królowi Janowi Luksemburskiemu królowi Czech i Polski. Następnie przechodzą w ręce Brandenburgii po okresie sukcesyjnej wojny głogowskiej zakończonej zawarciem pokoju w Ołomuńcu w 1489 roku. W tym to okresie pojawiają się pierwsze zapiski (18.08.1374 r.) o osiedleniu się na tym terenie rodu Landsbergów, którzy osiadają na zamku w Bobrowicach, a następnie o rodach Schlichting i Knobelsdorf. Pod panowaniem brandenburskim a następnie pruskim Bobrowice rozwijają się głównie jako miasto rzemieślników i są drugim pod względem znaczenia gospodarczego ośrodkiem na Ziemi Krośnieńskiej. Odbywają się tu słynne jarmarki szewskie a z doskonałych wyrobów słyną też garncarze bobrowiccy wywożący swe wyroby drogą lądowa a następnie morską nawet do odległej Tylży. Jest też wiele warsztatów tkackich i sukienniczych oraz przedstawicieli innych rzemiosł.
Początek XVIII wieku rozpoczyna nowy rozdział w historii tych ziem bobrowiczanie i inni mieszkańcy Ziemi Krośnieńskiej stają się poddanymi państwa pruskiego. Ma to również wpływ na rozwój gospodarczy miasta, do którego król pruski Fryderyk Wilhelm I w 1735 roku sprowadza sukienników z Saksonii zapewniając im mieszkania, pracę i zwolnienia z podatków a miasto rozwija się w kierunku Krosna, gdzie rozbudowuje się tzw. Krośnieńskie Przedmieście. Rozwój gospodarczy Bobrowic przerywa wojna siedmioletnia (1756-1763), w której przeciw królowi Prus Fryderykowi II występuje koalicja Saksonii, Austrii, Francji, Szwecji i Rosji.
Po wojnie 7-letniej mieszkańcy Bobrowic mozolnie doprowadzili miasto do poprzedniego stanu utrzymując jednocześnie status miasta targowego. Odbywały się tu regularnie atrakcyjne targi i jarmarki. W końcu XVIII w. i na początku XIX Bobrowice nadal są zdominowane przez rzemieślników, ale wkrótce rozwój gospodarczy zostaje zatrzymany przez wojny napoleońskie. Francuzi w listopadzie 1806r. wkraczają do Bobrowic. Po upadku Napoleona i kongresie wiedeńskim Bobrowice znalazły się w prowincji brandenburskiej i w rejencji frankfurckiej. Jeszcze do połowy XIX wieku następuje rozwój gospodarczy miasta opartego głównie o rzemiosło – Bobrowice osiągają największą w historii liczbę mieszkańców, ale wkrótce rewolucja przemysłowa spowoduje stagnację gospodarczą. Wielu mieszkańców Bobrowic zmuszonych jest do emigracji do innych regionów Niemiec, a nawet do USA, Australii i Nowej Zelandii. Przełom XIX i XX wieku to głównie rozwój szlaków komunikacyjnych, budowa nowego mostu na Bobrze, regulacja rzeki i w latach 1912-1914 budowa linii kolejowej łączącej Bobrowice z Lubskiem i Krosnem. W I wojnie światowej ginie wielu mieszkańców Bobrowic, ale Bobrowice dalej zachowują status miejski.
Lata 30-te to okres ponownego rozwoju gospodarczego związanego z budową elektrowni wodnej w Dychowie. Mieszkańcy Bobrowic, Dychowa i okolicznych miejscowości czerpali duże zyski z usług hotelarskich, restauracji i transportu. Po wybuchu II wojny światowej na terenie Bobrowic powstają obozy jenieckie i pracy, w których przebywali Polacy, Francuzi i Rosjanie. Pod koniec II wojny światowej na terenie tym prowadziła działalność dywersyjną i wywiadowczą grupa Wojska Polskiego „ Wisła ” , której pomnik stoi przy szosie Lubsko – Krosno. Po zaciętych walkach 18 lutego 1945r. Armia Czerwona wkroczyła do Bobrowic. W wyniku postanowień traktatu poczdamskiego Bobrowice razem z ziemiami zachodnimi zostały przyznane Polsce a na te tereny przybyła ludność polska repatriowana z innych regionów Polski. Po 1945r. Bobrowice utraciły prawa miejskie i mają obecnie status wsi będącej siedzibą gminy.
Opracował
Henryk Szostakiewicz
Dzieje herbu Bobrowic należy łączyć nieodłącznie ze znaczeniem Bobrowic na przestrzeni wieków, które przez długi czas były drugim ośrodkiem pod względem wielkości na Ziemi Krośnieńskiej. Posiadanie przez Bobrowice herbu świadczy też o miejskiej przeszłości miejscowości i dużym znaczeniu gospodarczym w przeszłości.
Ślady tej przeszłości i herbu odnotowano w „Księdze ławniczej miejskiego urzędu książęcego Bobrowic”, która do wybuchu II wojny światowej znajdowała się w archiwach niemieckich. W pierwszej części tej księgi „Dokumenty i rozstrzygnięcia prawne miasta” na stronie 27 widniał oto taki zapis cyt. „Od elektora Fryderyka Wilhelma w 1668 roku Bobrowice otrzymały pieczęć sądową z herbem przedstawiającym postać biskupa z pastorałem i napisem (cyt.): „G.Siegel der Stadt Bobersberg, Anno 1668”. Odbicie tej pieczęci znajdowało się w jednym z archiwów niemieckich na świadectwie radcy Schönwalda. Poza tym miasto posiadało inną pieczęć z tym samym herbem, ale z następującym napisem (cyt.): „Sigillum oppidi Bobersbergensis”, którą wymieniono w 1724 roku w atlasie brandenburskim. W dokładnym opisie herbu odnotowano że biskup widniejący na herbie posiadał mitrę na głowie a w rękach trzymał pastorał i otwarta księgę.
Od 1733 roku władze miejskie Bobrowic zaczęły posługiwać się już nową analigiczną pieczęcią o średnicy 21mm z nowym herbem. W nowym XVIII-wiecznym herbie widnieje postać stojącego na tylnych łapach czarnego niedźwiedzia z złotą obrożą na szyi. Stojący na zielonym pagórkowatym podłożu nawiązującym do nazwy Bobersberg czyli bobrowa góra) niedźwiedź przy ulu koszykowym w kolorze złotym otoczony jest rojem atakujących go pszczół. W tle na srebrnym tle widniała okrągła baszta obronna. W latach następnych basztę na herbie zastąpiła wieża z czerwonej cegły podobna do istniejącej jeszcze do II połowy XIX wieku wieży średniowiecznego kościoła. Według profesora Wojciecha Strzyżewskiego podobne wizerunki występowały na chorągwiach rycerskich z okresu wojny 30-letniej.
Z herbem związane jest też ciekawe motto „czyniąc innym szkodę, dążysz do własnego nieszczęścia.”
Podobne herby z wizerunkami niedźwiedzi pszczół i uli koszykowych plecionych ze słomy można odnaleźć w innych krajach m.in. Niemiec, Francji, Holandii, Rosji, Słowacji, Belgii, Czech, Hiszpanii i Luksemburga.
Opracował
Henryk Szostakiewicz
